Mbretëria e Javier Marias
Në momentin që shkruaj ose tregoj histori dhe shpik personazhe – thotë Marias – kam mësuar, kam njohur apo kam menduar gjëra që vetëm në letërsi mund të dihen, të njihen apo të mendohen.
Në momentin që shkruaj ose tregoj histori dhe shpik personazhe – thotë Marias – kam mësuar, kam njohur apo kam menduar gjëra që vetëm në letërsi mund të dihen, të njihen apo të mendohen.
Në shumë situata ai që fiton është lajmi i rremë sepse i gëzohet “mendimit dembel”. Të gjitha studimet tregojnë se variabli që përcakton konfirmimin e këtij informacioni është dobësimi i vigjilencës sonë racionale. Në shumicën e rasteve, ne kërkojmë për informacionin që i përshtatet besimeve tona. Sa më shumë informacion të kemi në dispozicion, e sigurt që aq më shumë do të shkojmë drejt asaj që besojmë. Ky është paradoksi i besueshmërisë së informacionit: sa më shumë informacion të ketë, aq më sylesh bëhemi, edhe pse logjikisht duhet të jetë e kundërta.
Një brez më parë, nëse dikush thoshte se e kishte njohur të dashurën apo të dashurin në një faqe për zemrat vetmitare, shihej me keqardhje: i shkreti, nuk ka jetë sociale, është i ndrojtur, i çuditshëm. Tani ndodh e kundërta: shihesh çuditshëm nëse flirti yt nuk nis në internet. Interneti ndihmon, por a e doni emocionin e një takimi të rastësishëm në një lokal, në një bibliotekë, në një plazh?
Nëse keni një filozofi jete dhe ajo ju udhëzon të reflektoni e pastaj të veproni, diçka nuk shkon. Veprimi është kuptimi i vërtetë i jetës, përndryshe duke mbetur veç mes reflektimeve nuk kemi për çfarë reflektojmë.
Jam i pafajshëm. Jam një spektator i jetës dhe nuk mund të fajësohem për asgjë. Është goxha e lehtë kështu. Por feja e krishterë e konsideron mosveprimin si një mëkat, një mëkat që kryhet me një apati të vullnetshme.
Fjalët e pista na çlirojnë dhe madje mund të na lehtësojnë dhimbjet fizike. Ata që shajnë shihen si njerëz më të çiltër, por njëkohësisht edhe më pak profesionistë. Në vitin 1986 burrat mbanin përgjegjësi për 67% të sharjeve në publik, ndërsa në vitin 2006 përqindja ra në 55%, dhe kjo jo sepse burrat nisën të shanin më pak.
Umberto ua hapte rrallë derën të huajve, por njëkohësisht merrte pamjen thellësisht krenare të një njeriu që po bëhet gati të zbulojë diçka shumë të rrallë, dhe i kujdesshëm që mrekullimi, habia dhe kurioziteti ta preknin siç duhej vizitorin. Ishte dhoma e librave të lashtë, 1300 vepra me kosto të papërballueshme, të disponueshme vetëm në tre a katër librari antike në botë dhe ku Eco kishte investuar gjithçka.
Arsyeja thelbësore e ekzistencës së letërsisë është se njeriu ka një tru goxha të ndërlikuar, shumë më të zhvilluar sesa jeta që duhet të jetojë. Për të, tregimtaria nuk është vetëm një kënaqësi, por është një nevojë.
Ecja rikthen gravitetin që mungonte ose e forcon atë, duke siguruar momente plotësie. Mendja endet lirisht: ecja është një udhëtim i pangutur në mendime, në kujtesë, pa frikë se do të ndërpritet papritur nga një punë e lodhshme ose një tringëllimë e papërshtatshme.
Kujtesa nuk përbëhet nga ruajtja e të dhënave dhe e informacionit. Nëpërmjet kujtimeve ne tregojmë një histori. Kujtesa nuk është sasiore, por narrative. Gjurmët e kujtesës i nënshtrohen vazhdimisht proceseve të renditjes dhe transkriptimit. Ndërthuren në një mënyrë të re, duke marrë për referencë njëra-tjetrën. Kjo është arsyeja përse gjithmonë themi një histori të ndryshme.