Denigrimi i rrëfimit, çarmatosja e lirisë
Nga Roberto Saviano/ Kam shkruar për Ani Laurent, adoleshentin që u gjet i vdekur në Paris në ingranazhin e uljes së avionit që po vinte nga Abidjan. Tregimi im i papërpunuar, i gjallë, i tmerrshëm i asaj që kishte ndodhur dikujt nuk i pëlqeu. Dhe ata që u indinjuan nuk u indinjuan për dramën, por për rrëfimin e dramës.
Disa javë më parë hapa postën elektronike dhe gjeta një screenshot rrënqethës të cilin ma kishte nisur një mikesha ime. Ishte faqja kryesore e një adrese interneti pseudoinformuese, e njëjta që indinjohet dhe ngre alarmin mbi artikullin tim për katërmbëdhjetë vjeçarin që tentonte të vinte në Europë. E pra, ajo faqe e jepte lajmin si mos më keq. Thelbi i artikullit ishte ky: Në Firenze një burrë drogon me ilaçe gjumëndjellëse kunatën, e rrëmben për një muaj, e mban të mbyllur në një pulari dhe e dhunon vazhdimisht.
Kjo faqe pornografike pseudoinformuese e jep lajmin kështu: “Një derrkuc në qymez”, shoqëruar nga një foto e disa pulave të mbyllura në kafaz dhe një aktore e filmave pornografikë, krejt lakuriq, e lidhur.
Një krim, për të cilin natyrisht besoj se do të ketë një proces, tregohet si një shaka: dhunuesi i dyshuar paraqitet si “derrkuc” dhe gruaja e abuzuar si një aktore pornografike. Jam i tmerruar nga mendimi se cili mund të jetë krijuesi i një gazetarie të tillë dhe jam i tmerruar nga mendimi tjetër se kjo po kthehet në një mënyrë për të treguar jo vetëm ngjarjet e kronikës së zezë, por edhe atë që ndodh në politikë. Gjithçka kthehet në gossip, madje edhe një krim, dhe çdo gjë ndërtohet në prapaskenë shpesh herë nga gazetarë të dështuar, që nuk kanë arritur të vetërealizohen as në akademi, as në redaksi dhe as në gazetarinë autoritare, por që në fakt sot po përjetojnë pranverën e tyre, ose të paktën kështu mendojmë.
Ndoshta do të më kundërpërgjigjeni duke më thënë se kjo mënyrë e të bërit gazetari ka ekzistuar gjithmonë, por hedhurinat e shpifjeve në të kaluarën nuk kishin asnjë përhapje tjetër përveçse lexuesve që i kërkonin ato te gazetashitësit. Këtu kam në mendje të gjithë shpifjet e ulëta që “Lo Specchio” (gazetë e përjavshme italiane) villte mbi Pier Paolo Pasolinin. Nuk guxoj të imagjinoj se sa më e keqe do të ishte jeta e Pasolinit nëse të gjitha ato që i hidheshin përsipër të kishin gjetur jehonë edhe në internet. Me shumë mundësi shpifja do të kishte arritur te lexuesit përpara veprës, duke i detyruar të qëndronin larg prodhimeve të tij letrare dhe artistike.
Kur përshkruhet padrejtësia e një vdekjeje të hershme, e shkaktuar nga ndjekja e një ëndrre, përgjigja e disave është: Pse na e tregon? Për të na bërë të ndihemi në faj? Supozohet se në realitet bëhet fjalë vetëm për një taktikë sepse në fund të fundit rrëfimi i ngjarjes nuk e fshin realitetin që jetojmë, por bën të mundur që ai i cili e shkruan të marrë miratimin e të gjithëve. Por çfarë avantazhi merr kur shkruan një histori të dhimbshme? Përkundrazi, pyesni veten se cilat janë pasojat e atyre që nuk lexojnë fjalët tuaja, por ju thonë se nuk duhet t’i shkruani. Le ta pyesim veten mbi objektivin që do të arrijë ai që tallet me rrëfimin: të çarmatosë guximin dhe t’u lejojë të gjithëve që të ndihen rehat në urrejtje, duke legjitimuar injorancën që shpesh herë nuk është mungesë studimi, por dijeje. Pra, “nëse nuk di gjë, jam më mirë, prandaj ti nuk duhet të tregosh gjë, duhet të heshtësh”.
Kjo është të godasësh autorin pa ngritur pyetje mbi tekstin, pa bërë asnjë analizë të përkorë, por duke u bazuar vetëm mbi antipatinë apo simpatinë që të shkakton një fytyrë, të atribuosh vese apo virtyte sipas nevojave. Jemi në grackën e bishave të gazetarisë së sensacionit dhe prapaskenave, që duan të ulin gjithçka për të gënjyer, për të mashtruar, për të inskenuar, duke ndaluar që të ketë zëra ndryshe. Dhe ja fitorja e tyre: të bëjnë të mendosh se nuk ka asnjë ndryshim dhe të gjithë, përfshirë “miqtë” e tyre, trajtohen si mish për t’u bluar, për t’u thyer kockat që asnjë të mos mbetet në këmbë.
Por nëse do, mund të shpëtosh nga makineria e mishit. Si? Paguaj dhe nuk do të sulmohesh, paguaj dhe nuk hyn në shënjestër. Blini reklama në faqet tona dhe të gjithë do të jemi në një shtrat. Po kush nuk paguan? Do të masakrohet, jo vetëm një herë, jo vetëm dy herë, por pafundësisht. Dhe atëherë masakrimi bëhet garanci. Por nuk ka frikë, siç shkruante Blaga Dimitrova: “I shkelur, bari bëhet shteg”./ Artikulli është nga rubrika e përjavshme e Roberto Savianos, “L’antitaliano”. Roberto Saviano është gazetar dhe shkrimtar italian i cili prej më shumë se dhjetë vitesh jeton nën mbrojtjen e policisë për shkak të kërcënimeve nga mafia. Përkthyer nga Erjon Uka.
