Ndonjëherë na pëlqen t’u vëmë emra të rinj flamujve të vjetër. Nuk flitet më për “sakrificë”. Përdoret termi “qëndrueshmëri”. Por sa i bukur ishte ai termi tjetër. Sa i vërtetë. Ndoshta ndodh sepse nënat kanë rreshtur së mësuari fëmijët e tyre me vlerën e sakrificës. Kujt do t’i shkonte në mendje t’i edukonte fëmijët me qëndrueshmëri? Duket mision i pamundur.
Njëzetë vite pas botimit të parë, Khaled Hosseini shkruan parathënien e re të romanit, që u ngjiz mëngjeseve të errëta dhe e detyroi të hiqte dorë nga profesioni i mjekut. Por i dha botës një tjetër vizion për Afganistanin, vendin, deri atëherë, të perceptuar si plot me shpella dhe me burra mjekëroshë e të dhunshëm.
Salman Rushdie, autori i romanit “Vargjet satanike” i dënuar me vdekje nga Khomeini, dhe Roberto Saviano, autori i “Gomorra” i dënuar me vdekje nga klani Casalese, u takuan për herë të parë në Akademinë e Stokholmit në vitin 2008. Para pak ditësh, u ripanë përmes kompjuterit, fiks tetë muaj pas sulmit që pësoi shkrimtari anglo-indian, por edhe për të folur mbi romanin e tij më të fundit “Qyteti i fitores”. “Kam humbur një sy, por jam mirë”, thotë Rushdie.
Ne jetojmë jetë të ndërtuara prej kasafortash, armësh kundërajrore, alarmesh dhe urash lëvizëse. Pra, në vend që të jetojmë pranë gjërave dhe njerëzve, i bëjmë pronë tonën, pikë pa kthim, një status të fituar: a e kuptoni se me çfarë ekzistence plot ankthe jemi të destinuar t’i mbushim ditët tona? Kushdo që zotëron, do të grabitet.
Sipas Niçes, e vërteta është një ngrehinë shoqërore që shërben për të mundësuar bashkëjetesën njerëzore, për t’i dhënë asaj një themel ekzistencial.
Historia e orës është emblematike. E dimë se sa kushton? Dikush tha 80 mijë euro. Pallati Elize u përgjigj se kushton dy mijë. E njëjta gjë si me reformën e pensioneve: a është vërtetë e pashmangshme? Faktikisht sot nuk dimë as sa kushtoi ora, as nëse reforma është vërtetë e nevojshme. I vetmi fakt është ai që në kokën e francezëve Macron shfaqet i aftë të mbajë një orë 80 mijë euro, dhe ta heqë atë në situata të caktuara.
Prindërit e mi nuk e humbën kurrë aftësinë për të bërë miq të rinj, prandaj, përveç atyre të një jete, ata kishin gjithmonë miq të tjerë dhe më të rinj se vetja, dhe unë mendoj se kjo i ka mbajtur edhe ata të rinj. Me pak fjalë, nëse bëj një bilanc, të qenit bir i një personi kaq të shquar ka qenë shumë pozitive për mua.
Më magjepsin njollat, ato të gjakut, të spermës, të bëra njësh me çarçafët apo me dyshekët e konsumuar e të braktisur në trotuare, njollat e verës dhe të ushqimit, që veshin drurin e tavolinave dhe bufetë, gjurmët e kafesë dhe gjurmët e gishtërinjve të yndyrshëm në fotot e vjetra të kaluara dorë më dorë në fund të darkave familjare. Njolla organike, materiale.
Them se kjo është vërtet një luftë si asnjë tjetër, e pakrahasueshme, e pazakontë. Ndjej se këtu ka një ngjarje reale, pra një realitet kulmor që po ndan në dysh rendin e Historisë ashtu siç zhvillohet ditë pas dite.
Depresioni është dhimbja e këtij shekulli. Ai kapërcen moshat, klasat dhe besimet. Është një dhimbje aq shumë e rrënjosur në shoqëri që mjerisht buron nga nga stili i jetës sonë.
