Në njëzetë vitet e fundit, dëshira e grave për t’u martuar është rritur ndjeshëm. Në të njëjtën kohë, po kaq ndjeshëm është rritur dëshira e meshkujve për të mos u martuar. Një prej arsyeve kryesore është se meshkujt nuk janë të inkurajuar për të marrë përgjegjësi.
Sapo ka botuar romanin “Veba Geceleri”, një rrëfim për murtajën, por edhe një këndvështrim mbi konceptin politik të karantinës. Katër vite e gjysmë më parë, miqtë i thoshin se askush nuk do ta kuptonte këtë libër sepse njerëzimi i kishte lënë pas krahëve pandemitë. Sot Orhan Pamuk flet edhe për frikërat e tij dhe artistin e munguar.
Teksa prisnim që në këtë shekull të kishim më shumë kohë të lirë sipas parashikimeve shumë optimiste që bënte Keynes në vitet ‘30, kemi përfunduar në nivele më të larta stresi dhe pasigurie.
Kjo është pjesë e një tradite shqetësuese amerikane për të ekzagjeruar kërcënimet me të cilat përballemi, nga Bashkimi Sovjetik te Saddam Hussein. Ndërsa rrëmojmë botën për armiq të rinj, le të mësojmë t’i japim përmasat e duhura kundërshtarëve tanë dhe të gjejmë një mënyrë për të vrapuar shpejt, por jo të frikësuar.
Më e pakta që mund të bëhet është që injorancës, gjithmonë e pavarësisht formës, t’i jepet përgjigja e merituar. Ose të paktën na shërben të njohim vetveten, përmes reagimit apo letargjisë.
Në realitetin e jetëve tona, frika qëndron gjithmonë në pritë. Kemi gjithmonë një shpatë që tundet mbi kokët tona. Një popull që ka jetuar për shumë vjet në gjendje lufte është i detyruar ta përkufizojë vetveten dhe gjendjen ku ndodhet në terma luftarakë, të dhunshëm, të mbijetesës.
Të protestosh për kauza ndërkombëtare, nuk i mbivendoset zemërimit për padrejtësi lokale. Të irritohesh për një luftë, nuk do të thotë se nuk mund të irritohesh për taksat. Të demaskosh padrejtësitë globale, nuk të harxhon asnjë energji për të denoncuar spiralet e vuajtjeve në shoqërinë e përditshme.
Në mënyrë të ngjashme, në dashuri, ose në atë që zë vendin e dashurisë, gjithnjë e më shumë njerëz refuzojnë ta lejojnë personin tjetër të kontrollojë kohën e tyre. Madje është një nga dimensionet kryesore të luftës feministe për të mos lejuar që burrat të zotërojnë kohën grave, po aq sa edhe trupat e tyre.
Kur sheh aktualitetin e parashikuar, sigurisht në mënyrë artistike në një roman të shkruar gjashtë vite më parë, se përputhet me aktualiteitn e jetuar, verbëria njerëzore e mbrujtur në kokëfortësinë patologjike bëhet e pakundërshtueshme.
Askujt nuk do t’i shkonte në mend të fliste për një darkë “fizikisht” apo për një festë “në distancë”. Por ama e përdorin për një leksion. Ky ndryshim leksikor, që po pushton mendjen e të gjithëve, tregon se reflektimi i protagonistëve të aktit arsimues të dy shekujve të fundit u shkatërrua nga një projekt neoliberal.
