Një tendencë është e qartë: Raportet do të jenë më të shkurtra. Martesa nuk do të jetë “përgjithmonë”, ashtu siç ka filluar të mos jetë edhe tani. Evolucioni global drejt zhvillimit të lirive personale do të sjellë, edhe në fusha të tjera, më pak besnikëri. Dhe sigurisht, marrëdhënie gjithnjë e më të pasigurta.
Ndër stimujt më efektivë, por edhe më të vështirë ekonomikë, është rritja e konsumit. Dhe në kohë krizash nuk duhet të tregojmë se sa mund të përfitojmë nga tjetri, por se si mund të bashkëpunojmë me njëri-tjetrin.
A do ta kufizojë pandemia seksualitetin dhe a do të përhapë dashurinë në distancë pa prekje? Sigurisht do të rrisë lojërat dixhitale erotike. Sidoqoftë, shpresoj që epidemia të na bëjë të rivlerësojmë kontaktin intim fizik, që të mund të mësojmë përsëri mësimin e Andrej Tarkovskij, për të cilin toka, lënda e lagësht, nuk është në kundërshtim me shpirtëroren, por është mjeti për te shpirtërorja.
Nga ai sheshpushim, rreth orës 10 të mëngjesit, mes pluhurit dukej skena. Kujtimet lidhen me persona, lidhen me ngjarje, me aroma dhe po: lidhen edhe me tulla, me llaç, me gur a me tallash. Besoj se kushdo, pro a kundër projektit ose mënyrës se si po zbatohet ai, ndihet i vjedhur. I plaçkitur në kujtimet e tij.
Nuk jam më sipërmarrës, nëse sipërmarrës do të thotë të maksimizosh fitimin. Maksimizoj numrin e jetëve të shpëtuara ose të përmirësuara. Prej vitit 2000, së bashku me partnerët tanë, kemi ndihmuar të ulim numrin e vdekjeve të shkaktuara prej sëmundjeve infektive nga 10 në 5 milionë. Kriteri i vetëm që drejton punën tonë është numri i jetëve të shpëtuara. Jam në gjendje ta bëj këtë gjë sepse harxhoj paratë e fituara në karrierën time të mëparshme.
Pasi shpërtheu pandemia, shpesh dëgjoj se krizat më të këqija nxjerrin në pah anën tonë më të mirë. Ky është një shembull tjetër i një optimizmi të pabazuar. Së paku, ky është konkluzioni që nxorra nga kriza e vitit 2008. Në fakt, duke menduar për këtë të fundit, vazhdon të më kujtohet fraza e George Orwell: “Ku janë njerëzit e mirë kur ndodhin gjëra të këqija?”.
Lumturia nuk është një gjendje empirike por një kërkim i mundimshëm dhe i përditshëm. Nuk ekziston lumturi pa empati. Nuk mund të jesh i lumtur në mënyrë klandestine. Dhe kjo vlen që nga fillimet e historisë.
Pak më shumë se një orë duke dëgjuar Romano Prodin, kuptova se përse një politikan mund të adhurohej aq shumë jo nga militantët në një aktivitet zgjedhor përgjatë fushatës elektorale, por në një sallë teatri, në një debat idesh për demokracitë liberale, Europën dhe vlerat humane. Sepse përfaqëson teknokratin në politikë, njeriun që ecën drejt ideve dhe jo drejt personave, sepse ishte “Profesori” që iu kundërvu “Kavalierit”, njeriu që diti të krijojë por edhe të tërhiqet, të promovojë dhe t’u hapë rrugë të tjerëve. E nëse sot e ardhmja na duket e paqartë, është edhe sepse veprime skandaloze prej aktorësh mediokër të Donald Trump apo Silvio Berlusconit marrin më shumë vëmendje se idetë e teknokratëve si Romano Prodi.
Dhe njerëzit priren më shumë të shpërndajnë informacione të rreme, sesa ato të vërteta. Pse? Sepse informacionet e rreme përgatiten në të atillë mënyrë që të jenë befasuese, kanë tituj goditës dhe tronditës, kanë foto që të prekin, kanë gjuhë popullore, duken më njerëzore dhe janë të shkurtra. Prandaj bëjnë më shumë përshtypje, prandaj faqet e parodive ndiqen më shumë se Financial Times apo The Economist. Një paragraf është “virus” më i mirë se 2 faqe artikull me gjuhë të kulluar shkencore!
The Economist analizon situatën duke treguar se sa shumë gabuan ekspertët e ekonomisë për pasojat e Covid-19 dhe paraqet dy mënyrat për luftimin e pandemisë. Më e keqja nuk ka ardhur ende: bota mund të detyrohet të bëjë izolime të përsëritura deri në zhdukjen përfundimtare.
